УДК 574.52:577.115.3:639.3

pdf35

БІОЛОГІЧНА РОЛЬ ПОЛІНЕНАСИЧЕНИХ ЖИРНИХ КИСЛОТ (n-3) ТА ОСОБЛИВОСТІ ЇХ МЕТАБОЛІЗМУ У ПРІСНОВОДНИХ РИБ

І. І. Грициняк, Ця електронна адреса захищена від спам-ботів. вам потрібно увімкнути JavaScript, щоб побачити її. , Інститут рибного господарства НААН, м. Львів
К. Б. Смолянінов, Інститут біології тварин НААН, м. Львів
Д. О. Янович,  Ця електронна адреса захищена від спам-ботів. вам потрібно увімкнути JavaScript, щоб побачити її. , Львівський національний університет ветеринарної медицини і біотехнології імені С. З. Гжицького, м. Львів
І. В. Вудмаска, Інститут біології тварин НААН, м. Львів
В. Г. Янович,  Ця електронна адреса захищена від спам-ботів. вам потрібно увімкнути JavaScript, щоб побачити її. , Інститут біології тварин НААН, м. Львів

Наведено дані літератури і результати власних досліджень біологічної ролі поліненасичених жирних кислот родини n-3 та їх метаболізм в організмі морських і прісноводних риб. Висвітлена антихолестериногенна і антиліпогенна дія ейкозапентаенової і докозагексаенової кислот, які містяться в жирі морських і прісноводних риб та їх важлива роль у попередженні серцево-судинних і ряду інших небезпечних захворювань людини. Наведено дані про жирнокислотний склад ліпідів м’яса рослиноїдних риб (білого товстолобика, білого амура) і обґрунтовано його використання з метою профілактики низки захворювань у людини, насамперед, серцево-судинних й онкологічних.

ЛІТЕРАТУРА
1. Янович В.Г., Лагодюк П.З. Обмен липидов у животных в онтогенезе. — М.: Агропромиздат, 1991. — 316 с.
2. Watanabe N., Ustue O., Kobusaki J. Еffect of dietary methyl linoleate and linoleate on growth carp // Bull. Jap. Soc. Sci. — 1975. — Vol. 41. — P. 257–263.
3. Yu T., Sinnhuber R. Effect of dietary linolenic and linoleic acids upon growth and lipid metabolism of rainbow trout // Lipids. — 1975. — V. 20. — P. 63–66.
4. Horton J.D., Goldstein J.L., Brown M.S. SPEBPs: activators of the complete program of cholesterol and fatty acid synthesys in the liver // J. Clin. Invest. — 2002. — V. 109. — P. 1125–1131.
5. Hyoun-Yu Kim. Dietary cholesterol oppose PUFA-mediated repression of the stearoyl-CoA desatura- se-1 gene by SREBP-1 independent mechanism // J. Lipid Res. — 2002. — V. 43. — P. 1750– 1752.
6. Смолянінов К.Б. Метаболізм поліненасичених жирних кислот // Біологія тварин. — 2002. — Т. 4, № 1–2. — С. 16–31.
7. Климов А.Н., Никульчева Н.Г. Обмен липидов и липопротеидов и его нарушения: Руководство для врачей. — СПО: Питер Ком, 1999. — 512 с.
8. Dyerberg J., Bang H.O., Hjorne N. Fatty acid composition of plasma lipids in Greenland Eskimos //Am. J. Clin. Nutr. — 1975. — V. 8. — P. 958–966.
9. Dyerberg J., Bang H.O., Stoffesen E. et al. Eicosapentaenoic acid and prevention of thrombosis and atherosclerosis // Lancet. — 1978. — V. 2. — P. 117–119.
10. Ackman R.G. Characteristics of the fatty acid composition and biochemistry of some fresh-water fish oils and lipids // Comp. Biochem. Physiol. — 1967. — V. 22. — P. 907–922.
11. Stansby M.E. Fatty acids patterns in marine, fresh-water and anatropous fish // J. Am. Oil. Chem. Soc. — 1967. — V. 44. — P. 44–64.
12. Stansby M.E. Nutritional properties of fish oil for human consumption — modern aspects. — New York, 1990. — P. 289–308.
13. Connor W. Are fish oils benefical in the prevention and treatment of coronary artry disease // Am. J. Clin. Nutr. — 1997. — V. 66. — P. 10205–10315.
14. Steffens W., Wirth M., Mieth G., Liecer U. Freshwater fish as a sourse of the 3-polyunsaturated fat-tyaad and their applaation to humen nutrition // Fish Nutrition Practice. — Paris: INRA, 1999. — P. 469–674.
15. Daviglus M. Fish consumption and 30-year rick of fatal miocardyal infarction // New Endl. J. Medic. — 1997. — V. 336, № 15. — P. 1046–1053.
16. Wangc. M., Lichtenstein A., Balk E. Effects of omega-3 fatty acid on cardiovascular disease. — Roc-ville-M: Agency for Heaethcare Reseach and Quality. — 2004.
17. Simopoulos A.P. Omega-3 fatty acids and the prevention-management of cardiovascular disease // Can. J. Physiol. Pharmacol. — 1997. — V. 75. — P. 231–234.
18. Simopoulos A.P. N-3 fatty acids and human health: defining strategies for public policy // Lipids. — 2001. — V. 36. — P. 83–89.
19. Varis O. Associations between lake phytoplankton community and growth factors — a canonical correlation analysis // Hidrobiologia. — 1991. — V. 21. — P. 209–216.
20. Rodriguez-Cruz M., Tovar A.R., M. del Prado. Molecular mechanisms of action and health benefits of polyunsaturated fatty acids // Rev. Invest. Clin. — 2005. — V. 57(3). — P. 457–472.
21. Holub B.J. Clinical nutrition: 4. Omega-3 fatty acids in cardiovascular care // J. Can. Med. Assoc. — 2002. — V. 5. — P. 166–172.
22. Von Schacky C. Prophylaxis of atherosclerosis with marine omega-3 fatty acids // Ann. Intern. Med. — 1987. — V. 107. — P. 890–899.
23. Steffens W., Wirth M. Freshwater fish — an important source of n-3 polyunsaturated fatty acids: a review // Arch. Pol. Fish. — 2005. — V. 13, № 1. — P. 5–16.
24. Drevon C.A., Saarem K. Omega-3 fatty acids — metabolism and mechanisms of action of essential fatty acids // Peter Moller. — 2005. — P. 1–34.
25. Lee A. Dietary cholesterol, eggs and coronary heart disease risk in perspective // Nutr. Bull. — 2006. — V. 31(1). — P. 21–27.
26. Breslow J.L. N-3 Fatty acids and cardiovascular disease // Am. J. Clin. Nutr. — 2006. — V. 83(6). — P. 1477–1482.
27. Sreffens W. Effect of variation in essential fatty acids in fish feeds on nutritive value of fresh-water fish for humans // Aquaculture. — 1997. — V. 151. — P. 97–119.
28. Смирнюк Н.І., Буряк І.В., Марценюк Н.О. Забезпеченість населення України рибою та рибною продукцією на сучасному етапі встановлення ринкових відносин // Рибогосподарська наука України. — 2007. — № 1. — С. 76–83.
29. Гринжевський М.В. Інтенсифікація виробництва продукції аквакультури у внутрішніх водой- мах України. — К.: Світ, 2000. — 181 с.
30. Блага О.М., Рівіс Й.Ф. Кількість, маса та жирнокислотний склад загальних ліпідів фітопланктону
ставкової води // Наук. вісн. Львівської нац. акад. вет. мед. ім. С.З. Гжицького. — 2006. — Т. 8, № 2. — С. 3–4.
31. Блага О.М. Особливості росту різних видів ставкових риб та вмісту високомолекулярних жирних кислот (ВЖК) у їх скелетних м’язах // Наук.-тех. бюл. Інст. біол. тварин. — 2007. — В. 8, № 1–2. — С. 14–25.
32. Блага Н.А., Вудмаска І.В., Янович В.Г. Жирнокислотний склад ліпідів скелетних м’язів ставко- вих риб різних видів // Наук.-тех. бюл. Інст. біол. тварин. — 1997. — В. 19(1). — С. 97–98.
33. Смолянінов К.Б., Янович В.Г. Жирнокислотний склад триацилгліцеролів скелетних м’язів ставкових риб різних видів // Біологія тварин. — 2005. — Т. 7, № 1–2. — С. 132–136.
34. Steffens W., Lieder U., Wirth M., Nuet J. The importance of silver carp and bighead carp asdietic food stuffs for prophylaxis and therapy of cardiovascular diseases // Fisherei-forschung. — 1991.
— V. 29. — P. 113–114.
35. Блага О.М., Рівіс Й.Ф. Вміст високомолекулярних жирних кислот (ВЖК) загальних ліпідів у водній рослинності ставу // Міжнар. темат. наук. збірник. — 2006. — В. 65. — С. 152– 156.
36. Vermunt S.H., Mensink R.P., Simons M.M., Hornstra G. et al. Effects of dietary alpha — linolenic acid on the conversion and oxidation of 13 C-alpha — linolenic acid // Lipids. — 2000. — V. 35. — P. 137–142.
37. Гринжевський М.В., Пшеничний А.Р. Вирощування дволіток коропо-сазанових гібридів у по- лікультурі // Рибогосподарська наука України. — 2007. — № 1. — С. 41–48.
38. Остроумова И.Н. Биологические основы кормления рыб. — Санкт-Петербург: ГОСНИОРХ, 2001. — 373 c.
39. Грициняк І.І., Третяк О.М. Пріоритетні напрями забезпечення рибного господарства України // Рибогосподарська наука України. — 2007. — № 1. — С. 5–20.